Tandwielkast olie is een olie met een hoge viscositeit en bevat meestal EP-additieven (extreme druk) en AW-additieven (antislijtage) om de glijdende slijtage van de tandwieltanden tegen te gaan.
De functies van olie in een tandwielkast zijn: smering, warmteoverdracht, conservering tegen corrosie en drager van verontreinigingen. De belangrijkste criteria voor het kiezen van tandwielolie is viscositeit. Over het algemeen wordt de olie viscositeit van een tandwielkast bepaald door de fabrikant van de tandwielkast. Afwijking van de standaard oliespecificatie moet worden goedgekeurd door en in overleg met de fabrikant. Vervanging of toevoeging van een onjuist type olie in een tandwielkast kan de apparatuur beschadigen. Bovendien bevelen tegenwoordig veel tandwielkast fabrikanten ook de oliereinheid aan voordat ze in de tandwielkast worden toegevoegd, in de inbedrijfstellingsfase en tijdens inbedrijf.
Bron: Noria-USA.
ISO4406-reinheidscode is gemakkelijk te begrijpen, hoe hoger het nummer hoe meer deeltjesverontreinigingen er in de olie zitten. Elke verhoging van de ISO-klasse betekent een verdubbeling van de hoeveelheid deeltjes in de olie. ISO16/14/11 bevat bijvoorbeeld 60.000 4micron-deeltjes en ISO17/15/12 bevat 120.000 van 4micron-deeltjes in een 100 ml oliemonster.
Een andere belangrijke parameter voor oliereinheid is het watergehalte in de olie. Afhankelijk van het olietype ligt het aanbevolen watergehalte tussen 300-900 mg/kg (ppm) water-in-olie. Aanbevolen is om in alle gevallen het watergehalte onder het verzadigingsniveau van water-in-olie te houden, boven het verzadigingsniveau zal water aanwezig zijn als vrij water in het oliesysteem. Vrij water veroorzaakt schade aan de tandwielkast, bevordert corrosie, uitwassen van de olieadditieven en versnelt het oxidatieproces van het smeermiddel.
Verder is de bedrijfstemperatuur van de tandwielkast olie een belangrijke factor. Svante Arrhenius, een Zweedse chemicus die in 1903 de Nobelprijs won voor de relatie tussen temperatuur en de chemische reactiesnelheden, verklaarde: "Elke stijging van de temperatuur met 10°C boven de basislijn zal de levensduur van de olie halveren". Deze vergelijking staat ook bekend als de Arrhenius-rate rule. Te veel warmte in een versnellingsbak veroorzaakt een reeks problemen, zoals: versnelde uitputting van olie-additieven en een dunnere oliefilm die op zijn beurt meer slijtage veroorzaakt. Samen met de aanwezigheid van water zal het een goede leefomgeving creëren voor microbiële groei, het zal schade toebrengen aan afdichtingen/pakkingen indien de temperatuur hoger is dan de ontwerptemperatuur en het versnelt de vorming van harsen/sludge.
Hierboven: Shell Omala150, oliemonster uit een Azimuth thruster.
Om een goede reinheid van tandwielkast olie te garanderen, moet eerst de reinheid worden gemeten door periodieke oliebemonstering en de trend te bestuderen. Hedendaags zijn er veel Oil Condition Monitoring (OCM) apparaten die de oliereinheid in real-time meten en op afstand afgelezen kunnen worden. Deze apparaten zijn erg handig voor moeilijk bereikbare plaatsen, denk aan windturbines en voor primair kritische machines die onmisbaar zijn in het bedrijfsproces.
Een oud Nederlands gezegde: “meten is weten”.
Voor een goede huishouding van de tandwielkast olie wordt het volgende aanbevolen: preventieve apparaten om vuil en vocht uit de versnellingsbak te houden, metingen van de oliecondities met betrekking tot reinheid & temperatuur en additionele apparaten om de optimale omstandigheden van de tandwielkast te handhaven. De extra uitrustingen zijn: silica-gelontluchters, oliefilters volstroom en zijstroom (offline) die adequaat zijn voor de taak waar het voor dient, water-olie separator en oliekoelers.
Klik op de knop "meer info" voor meer informatie over het zijstroomoliefilter en waterolie separator.